Kiến thức đông y thường thức

 Tồn tại nhiều phương pháp khác nhau chế biến hà thủ ô, nói chung là khá công phu. Hà thủ ô là loại thảo dược mang tính độc, nếu không chế biến đúng cách thì không có lợi mà chỉ mang hại vào thân.

Cách 1: ngâm nước vo gạo (2-3 ngày), chưng cất, phơi khô

+ Ngâm nước vo gạo :  khoảng 1 ngày để hà thủ ô mềm ra - đối với củ khô (hoặc rửa nước sạch rồi cạo vỏ- với củ tươi ), bỏ lõi gỗ - nếu có lõi , rồi cắt hà thủ ô ra thành nhiều miếng nhỏ, sau đó rồi ngâm vào nước vo gạo 2 đến 3 ngày (chú ý thay nước vo gạo sau 1 ngày).

Sau đó thì có một số lựa chọn khác nhau để chưng cất, phơi  :

 + Lựa chọn 1:  dùng nồi đất, cửu chưng cửu sái – 9 lần chưng, 9 lần phơi :

Chế cùng đậu đen: Sử dụng hà thủ ô và đậu đen tỷ lệ 1kg hà thủ ô, 100g đậu đen xanh lòng trộn đều cho vào lồng hấp. Mức nước khoảng 3-5 cm. Đun sôi, nhỏ lửa đến khi đậu đen nhừ, chú ý trong quá trình đun nên đảo đều để đậu đen ngấm đều vào hà thủ ô (Nếu nấu trực tiếp nên đặt một cái vỉ ở đáy nồi để tránh cháy khét). Đậu đen sau khi chín nhừ, vớt hà thủ ô ra phơi, nếu còn nước đậu đen tẩm vào miếng hà thủ ô rồi phơi. Như vậy là được một lần. Lần tiếp theo lại chưng cách thủy cùng với đậu đen (100g đậu đen mới)

+ Lựa chọn 2: kết hợp với đỗ đen, tỉ lệ như lựa chọn 1, đun với nồi bình thường, ninh nhừ trong vài tiếng (khoảng 8-10 tiếng - hay nhiều hơn ?)

+ Lựa chọn 3: dùng nồi áp suất :  kết hợp với đỗ đen, tỉ lệ như lựa chọn 1, Kết quả thực nghiệm cho thấy, để khử hết độc tính của hà thủ ô sống ta chỉ cần đun hà thủ ô với đậu đen trong nồi áp suất ở 120 độ C trong 6 giờ là được. Vì vậy ta chỉ cần bào chế hà thủ ô theo cách trên 3 lần là ta có được hà thủ ô đảm bảo chất lượng có thể dùng làm thuốc và bồi bổ cơ thể.

+ Lựa chọn 4: hà thủ ô: 1kg, đậu đen: 2kg. Đậu đen ninh lấy khoảng 1,5 lít nước Củ hà thủ ô đỏ rửa sạch, cho vào ninh với nước đậu đen, cứ cạn nước lại chế thêm nước đậu đen vào. Ninh nhỏ lửa khoảng 1 ngày thì bỏ hà thủ ô ra phơi khô rồi nghiền nhỏ cất hộp đậy kín để dùng dần. 

Nước đậu đen giúp hà thủ ô thơm hơn và màu sắc cũng sậm hơn, hoạt chất antocyanidin có trong đậu đen làm giảm tính chát của hà thủ ô, hạn chế tác nhân gây táo bón và kích ứng ruột. Sau khi chế hà thủ ô có tác dụng chữa cơ thể suy nhược, lưng gối mỏi đau, váng đầu, hoa mắt, tóc bạc sớm, huyết áp cao, xơ cứng động mạch, thần kinh suy nhược.

Cách 2: ngâm nước vo gạo (2-3 ngày), sao vàng, hạ thổ, tán nhỏ

(Cách này lấy từ trang hathuo.net)

 Giới thiệu các bước chế biến Hà thủ ô cổ truyền của gia đình tôi. Phân tích các cách làm đúng và không đúng trên mạng Internet hiện nay.

 Và cũng thể hiện rằng không nên thần thánh hóa về cách chế biến Hà thủ ô

 Nhắc đến Hà thủ ô, ai cũng nghĩ đến ngay là tác dụng xanh tóc đỏ da, chữa bệnh tóc bạc sớm. 

 Đúng nhưng chưa đủ bạn ơi. Hà thủ ô được biết đến và sử dụng mục đích chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe từ đời xưa. Nó còn có tác dụng ăn ngon, ngủ ngon, bổ máu, tiêu độc, nhuận tràng và ích thận mát gan.

 Gần đây trên mạng internet nói chung, các trang mạng xã hội các website cũng có rất nhiều bài viết về Hà thủ ô và cách chế biến, cách sử dụng.

 Bạn có thể đọc vì sao tôi biết đến hà thủ ô tại mục kỷ niệm với cây, củ Hà thủ ô tại website hathuo.net. Gia đình tôi từ thời cụ nội tôi còn sống đã dùng. Cách chế biến cũng khá đơn giản, không như người ta viết để thần thánh hóa tác dụng của nó.

Bước 1: Rửa thật sạch

Bước 2: Khoét sạch những chố eo gập

Bước 3: Bổ ra bỏ lõi

Bước 4: Cắt thành lát mỏng: 3-6mm

Bước 5: Ngâm nước vo gạo, hoặc nước cám 1-2 ngày đêm

Bước 6: Phơi gần khô

Bước 7: Sao vàng hạ thổ, nếu ngâm rượu thì ngâm 1kg/10 lít rượu. Mang ngâm luôn, 3 tháng uống được. Mỗi bữa cơm uống 1-2 chén hoa hồng

Bước 8: Nghiền bột

Bước 9: Ăn

Ăn có nhiều cách:

- Trộn mật ong để ăn

- Hầm cháo gà ăn cùng

- Nấu chè đỗ (các loại đỗ) để ăn cùng

...

Trên mạng người ta cứ thần thánh hóa và viết nào là cửu chung cửu sái. Tôi phản đối và tôi chỉ nói thế này.

- Thứ nhất: hà thủ ô là một loại củ làm thuốc, dùng dao cắt thì dùng dao gì chẳng được. Trên mạng yêu cầu nào là dao đồng, nào là dao gỗ. Tôi hỏi dao của thầy lang bằng gì???

- Thứ hai: Cửu chung cửu sái. Bạn đem miếng thịt đi mà luộc lấy 9 lần, hấp lấy 9 lần. Có thịt lợn rừng cũng thành bã. Còn gì là chất của thuốc

Cách 3 : ngâm rượu:(Theo kinh nghiệm Trung Y)

Hà Thủ Ô cạo vỏ cắt miếng cho vào chậu sành đổ Rượu ngon vào ngâm qua đêm (10kg Hà Thủ Ô tương đương với 3 lít Rượu). Sau đó đem đồ từ 4 – 6 giờ rồi đem phơi khô cất dùng.

=> dùng Rượu làm dung môi hòa tan các chất hữu cơ có trong thuốc vị thuốc đặc biệt là tanin (chất Chát gây tác dụng phụ), chất tanin được thủy phân và loại bỏ nhanh hơn đạt được mục đích bào chế.

=> cách này dùng cho những ai uống được rượu

Nguồn: tổng hợp từ internet